Leukemie

Leukemie Leukemie werd in 1845 voor het eerst beschreven door Rudolf Virchow, één van de grootste Duitse pathologen uit de negentiende eeuw. Leukemie wordt ook wel “bloedkanker” genoemd. Bij leukemie is er sprake van een woekering van bepaalde witte bloedcellen. In tegenstelling tot kanker in een orgaan, bijvoorbeeld long- of leverkanker, zit leukemie dus eigenlijk in het hele lichaam, want het bloed komt overal. Bij leukemie is er een een “storing” bij de bloedvormende oraganen, die leucocyten aanmaken zoals beenmerg, milt en lymfeklieren. Er zijn twee soorten leukemie: acute leukemie en chronische leukemie. Het onderscheid wordt gemaakt op grond van de mate waarin witte bloedcellen zijn “uitgerijpt”. Als de cellen zich niet goed uitrijpen, en zich verzamelen, verloopt het ziekteproces zich snel. Binnen een paar weken komen er dan al klachten. Dit is acute leukemie. Bij chronische leukemie gaat dit proces veel langzamer. Daarnaast is er ook nog een onderscheid gemaakt tussen myeloide en lymfatische leukemie. Oorzaken Over het risico op leukemie zijn een aantal zaken bekend. Er is bekend dat de blootstelling aan grote hoeveelheden radio-actieve straling de kans op leukemie verhoogd. Zo komt bij röntgonologen leukemie 10 keer vaker voor als bij andere artsen. Ook lopen mensen die door hun beroep met bepaalse chemische stoffen in contact zijn gekomen meer risico, bijvoorbeeld in het geval van bepaalde koolwaterstoffen. Bij een bijzondere soort leukemie, die komt in Nederland haast niet voor, speelt een virus een rol. Sinds kort weten we ook dat ongeveer 5 % van de patienten die behandeld zijn met bestraling en/of cytostaticia leukemie krijgt.
Genetische factoren Een directe aanwijzing voor erfelijke overdracht van leukemie is er bij de mens niet. Wel zijn er aanwijzingen dat genetische mutatie kan leiden tot een grotere kans op leukemie, of misschien leukemie zelfs rechtstreeks veroorzaakt. Klachten bij leukemie Bij acute leukemie ontstaan de klachten al snel: bleekheid, moe, infectiesm koorts en spontane bloedingen. Deze klachten komen door te kort aan rode en witte bloedcellen en te kort aan bloeplaatjes. De bloedingen ontstaan ook door te kort aan bloedplaatjes. Hierdoor kunnen zelfs hersenbloedingen ontstaan. De klachten zijn natuurlijk per patient verschillend. Chronische gaat veel langzamer. Heel lang kan iemand niets bijzonders merken. Bleekheid en vermoeidheid zijn ook verschijnselen van chronische leukemie, dit komt door bloedarmoede (te kort aan rode bloedcellen). De behandeling Het onderscheid tussen acute en chronische leukemie speelt een belangrijke rol bij het bepalen van de behandeling. Maar ook het onderscheid lymfatisch/myeloïde is van belang. Bij een vorm van chronische lymfatische leukemie kan de behandeling uitgeksteld worden i.v.m. het trage verloop van de ziekte. Maarmeestal wordt er chemotherapie geadviseerd. Bij chronische myeloide leukemie wordt er wel altijd meteen behandelt. Ook kunnen er (bij jonge patienten) beenmergtransplanties en/of stamceltransplantaties worden gedaan. Patiënten met acute leukemie moeten zo snel mogelijk met de behandeling starten. De eerste chemokuren zijn zeer intensief en bedoeld om zoveel mogelijk “rare” cellen te vernietigen. Daarna volgt voor patiënten met een acute lymfatische leukemie een onderhoudsbehandeling met cytostatica die jaren kan duren. Om de kans op uitgroei van leukemiecellen in de zenuwcellen te verminderen is een aanvullende behandeling nodig, in de vorm van schedelbestraling of in de vorm van een rechtstreekse toediening van cytostatica in het ruggenmergkanaal. In plaats van een onderhoudsbehandeling kan ook een beenmerg- of een stamceltransplantatie worden geadviseerd. Bronnen: Encarta ’99 en www. Ping.be/leukemie