Pasteur en Koch

Wie zijn de voorlopers van Pasteur en Koch? Zoals u eerder in het verslag heeft gelezen heeft Louis Pasteur een aantal ontdekkingen gedaan in de medische microbiologie, maar wie waren nu de voorlopers van Pasteur. De voorloper op de ontdekkingen van de melkzuurgisting, de alcoholische gisting en het verwerpen van de leer van de spontane generatie was Antonie van Leeuwenhoek. Hij zag in 1677 met zijn eigengemaakte microscoop de eerste micro-organismen. Het belang van zijn ontdekkingen werd in die tijd door niemand onderkend. Hij gelooft niet dat micro-organismen spontaan ontstaan, maar het verband tussen diertjes en ziekte had hij nog niet. Hij vond ze wel bij een man van wie de tanden ‘zeer begroeid’ waren. Maar bij zichzelf vond hij ze niet, omdat hij zijn tanden poetste. Oorzaak en gevolg koppelde hij nog niet, pas 200 jaar later bewezen Pasteur en Koch dat deze micro-organismen de veroorzakers van ziektekiemen waren. Pasteur heeft een vaccin tegen pluimvee, cholera en miltvuur gevonden, maar Edward Jenner was de eerste die een vaccin heeft uitgevonden, hij vond namelijk een vaccin tegen de koepokken uit.Toen Jenner nog student was waarschuwde hij eens een boerenmeisje voor de pokken. Dat meisje dacht dat ze die toch niet zou krijgen omdat ze de koepokken al is gehad had. Ze vertelde dat als je een koe met ontstoken uiers melkt dat je zweertjes op je handen en armen krijgt en daarna krijg je nooit meer pokken. Jenner begon dat te testen. Hij entte in 1796 een 12-jarige jongen in met de stof van koepokken. 6 Weken later besmette hij de jongen express met smetstof die afkomstig was van een pokkenlijder. En er gebeurde niks. Het bleek dus dat de jongen immuun was geworden tegen pokken. Jenner heeft deze ontdekking pas 2 jaar later gepubliceerd. We kunnen nu, na bijna 200 jaar later, vaststellen dat de inspanningen van Jenner beloond hebben: pokken zijn uitgeroeid! Er zijn nog enkele laboratoria in de wereld waar het virus, onder strenge controle, wordt bewaard. Het virus is dus nog niet helemaal van de aardbodem verdwenen. Pasteur heeft veel gehad aan zijn voorganger Semmelweis, die
de kraamvrouwenkoorts ontdekte. Semmelweis constateerde

dat de besmettelijke ziekte kraamvrouwenkoorts verspreid
werd door artsen die ook sectie verrichten op een lijk, dat
uiteindelijk tot de dood leidde van veel vrouwen. Semmelweis
heeft geprobeerd om een betere hygiëne toe te passen, maar dat
is niet gelukt, doordat menige artsen het niet wilden geloven. In die tijd van Semmelweis geloofde de mens nog in het idee van de ‘generatio spontanea’ van Aristoteles. Ze dachten dus dat ziektekiemen plotseling ontstaan, dus dat kraamvrouwen elkaar niet konden besmetten met kraamvrouwenkoorts, dus vonden ze het ook geen zin hebben om hun handen te wassen om de verspreiding te stoppen. Pasteur rekende voorgoed met deze opvatting af, door te bewijzen dat ziektekiemen niet spontaan ontstaan. Koch heeft grote bekendheid gekregen doordat hij vaststelde dat een bacterie (de anthrax-bacil) verantwoordelijk was voor de aandoening miltvuur bij het vee, en door zijn onderzoek aan tuberculose, waarvoor de tuberkelbacil verantwoordelijk bleek. Maar hij heeft veel te danken aan de ontdekkingen van Geroloma Fracastoro, Joseph Lister en Ignaz Semmelweis, met zijn ontdekkingen van kraamvrouwenkoorts. Fracastoro publiceerde
in 1546 reeds een verhandeling over besmettelijke ziekten en hun verspreiding en behandeling.Het was dus niet onlogisch dat men, na de ontdekking van de micro-organismen, de besmettelijke 'kiemen' heeft gezocht bij die micro-organismen. En Lister werd bekend, omdat hij de besmettingen van chirurgische wonden effectief bestreed met gerichte hygiënische maatregelen. Lister heeft dit ontdekt, door naar Pasteur te luisteren, die zei namelijk dat je niet alleen brandschone instrumenten moest gebruiken, maar het ook eerst tot 1500 graden verhitten, zodat het geen ziektekiemen bevat. Hier heeft Lister naar geluisterd en hij is dus de eerste dokter die kiemvrij heeft geopereerd. Omdat je een mens niet tot 1500 graden kan verhitten gebruikte hij chemische middelen om de bacteriën in het operatiegebied te doodden. Dit spul is alleen niet meer gebruikt, omdat het ongewenste bijwerkingen heeft. Toen Lister zijn collega’s eenmaal overtuigd had over het kiemvrij opereren, ging het snel. Operatie-instrumenten werden gesteriliseerd, en dat gebeurde ook met verbanden en operatiekleding, later kwamen er ook nog gummihandschoenen en mondmaskers. Je kan hier uit concluderen dat Pasteur ook een voorloper is van Koch. En dat Koch dus zijn ontdekkingen te danken heeft aan Pasteur. Maar Pasteur heeft ook wat te danken aan Koch, want doordat Koch de miltvuurverwekker heeft ontdekt, kon Pasteur een vaccin maken. Uiteindelijk hebben ze hun ontdekkingen aan elkaar te danken. Wat zijn de gevolgen van hun ontdekkingen? De ontdekkingen van Koch, maar vooral die van Pasteur waren oplossingen voor dringende maatschappelijke problemen. De maatschappij had wel het idee dat de universiteiten, wat
achter bolwerken waren van wetenschappers, volstrekt bezig waren met onbelangrijke dingen te bestuderen, maar bij Pasteur was dat anders. Hij kwam bijvoorbeeld door het onderzoeken naar de kristalvorm van wijnsteenzuur, in aanraking met wijnboeren. Die vroegen hem om raad, omdat hun wijn in de loop van de tijd in azijn veranderde. Pasteur ontdekte dat dat door bacteriën kwam, en als je dus de wijn enkele minuten verhit, dat je er geen last meer van hebt. Deze toepassing, het verhitten van middelen en dan luchtdicht afsluiten, werd ook toegepast in de chirurgie. Zoals je in de vorige deelvraag kon lezen, heeft Lister die toegepast, na aanleiding van een uitspraak van Pasteur. Deze methode wordt tegenwoordig veel gebruikt bij operaties, maar dit wordt ook gedaan met voedsel en drank, om het tegen bederving te beschermen. Deze methode was trouwens een redding van de Franse wijnindustrie. Door het ontdekken van een vaccin tegen cholera van Pasteur is er veel veranderd in de wereld. Vroeger waren er veel cholera-epidemieën. Cholera stond samen met tbc als nummer 1 als doodsoorzaak in die tijd. Cholera kon zich toen makkelijk verspreidden doordat er slechte hygiëne was en omdat ze dicht bij elkaar leefden. Door het inenten tegen cholera werden de mensen immuun voor Cholera en kunnen het uiteindelijk ook niet meer meedragen en het dus ook niet meer verspreiden, want er bestond ook een variant van Cholera: El-Tor, en dat variant leidde niet altijd tot ziekteverschijnselen en dan is het dus mogelijk om een levensbedreigende ziekte te dragen zonder dat je het weet, maar het wel kan overdragen. En als je immuun bent, kan je het niet dragen en dus ook niet overdragen. Deze vaccin heeft geleid tot minder doden door de ziekte Cholera. Het vaccin tegen miltvuur (antrax) heeft ook geleid dat bepaalde varianten van die ziekte bijna niet meer voorkomen. En tegenwoordig worden kinderen ook gevaccineerd tegen hondsdolheid, het vaccin dat Pasteur heeft uitgevonden. Vaccins worden tot op de dag van vandaag nog steeds bereid zoals Pasteur dat deed: uit verzwakte of gedode ziektekiemen. De strenge regels van Koch hebben ontegenzeggelijk bijgedragen tot een goede wetenschappelijke ontwikkeling van de medische microbiologie. Het zal echter duidelijk zijn dat ze in de praktijk niet altijd volledig toepasbaar zijn. Men kan ze bijvoorbeeld niet toepassen op aandoeningen die specifiek bij de mens voorkomen. Onze ethiek verzet zich immers tegen het moedwillig besmetten van mensen met ziekteverwekkende organismen. (In dat verband is het opmerkelijk hoever men in de Verenigde Staten durft te gaan, waarbij langgestraften als 'vrijwilligers' meewerken aan zeer belastende bacteriologische experimenten). Soms is het ook om andere redenen niet mogelijk om aan de postulaten van Koch te voldoen. Bijvoorbeeld omdat de ziekteverwekker buiten het lichaam van de patiënt of het zieke dier niet gekweekt kan worden, of na het kweken buiten het lichaam zijn ziekmakende eigenschappen verliest. De methode van Koch, dat een bepaalde bacterie, een bepaalde ziekte veroorzaakt was zo effectief, dat binnen 30 jaar bijna alle verwekkers van de levensbedreigende besmettelijke ziekten waren ontdekt, uiteindelijk ook ontdekt door Koch. Toen onderzoekers in de jaren ’80 de verwekker van AIDS zochten, gebruikte ze ook de methode van Koch, ook wel bekend als: de postulaten van Koch. Doordat Koch de verwekker van tuberculose (tbs) ontdekt heeft is hij wereldberoemd geweest. In die tijd was tbs een dodelijke ziekte, nog erger dan kanker nu. Er zijn vele dode gevallen door die ziekte. Doordat Koch de verwekker heeft ontdekt kon er naar een vaccin gezocht worden. De ontdekking van de miltvuurverwekker, ook ontdekt door Koch: Bascillus anthracis, heeft ook geleid tot het maken van een vaccin. Dat vaccin is uitgevonden door Pasteur. De ontdekkingen van Pasteur en Koch hebben, zoals u ziet vele gevolgen. Het voornamelijk gevolg van hun ontdekkingen is, dat dodelijke besmettelijke ziekten bestreden zijn en er daardoor minder doden zijn gevallen.