Coeliakie

Inhoudsopgave

• Inleiding
  Wat is coeliakie
  Hoe wordt coeliakie ontdekt? Het dieet bij coeliakie
  Informatiecentrum
  De Nederlandse Coeliakie Verenigingerfelijk? Hoe is het met je weerstand als je coeliakie hebt? Voedingsschema
  Conclusie
  Bronvermelding

Inleiding Je arts heeft vastgesteld dat je de ziekte coeliakie hebt. Dit betekent dat je overgevoelig bent voor gluten. Alle producten waarin gluten zitten mag je dus niet hebben, want telkens wanneer je darmwand met gluten in aanraking komt ontstaat er een beschadiging. In mijn verslag probeer ik specifieker uit te leggen wat coeliakie is en wat er voor veranderingen moeten plaatsvinden. Wat is Coeliakie? Coeliakie is een chronische darmziekte. Het komt voor bij kinderen maar ook bij volwassenen. De dunne darm is dan overgevoelig voor het eiwit gluten. Gluten komen voor in de graansoorten: tarwe rogge haver gerst De dunne darm is bij gezonde mensen aan de binnenkant bekleed met darmvlokken. Deze darmvlokken zijn weer bekleed met cellen die stoffen (enzymen) aanmaken die nodig zijn om het voedsel te verteren. De darmvlokken vergroten het oppervlak van de darmwand. Daardoor kan een grotere hoeveelheid voedingsstoffen worden opgenomen. De dunne darm speelt dus een rol in de vertering en de opname van het voedsel. Bij mensen met coeliakie beschadigt gluten de darmvlokken. Door gluten gaan de darmvlokken in de dunne darm kapot en verdwijnen. Het gevolg is dan dat je een slechte vertering krijgt en dat de voedingsstoffen niet meer goed worden opgenomen. Mensen met coeliakie zien er niet gezond uit, maar voelen zich ook niet gezond. De kenmerken van baby's en jonge kinderen kunnen zijn: stinkende ontlasting in grote hoeveelheden. weinig eetlust groeiachterstand ondergewicht opgezette buik dunne armen en benen slecht humeur spierslapte Bij volwassenen zijn de klachten vaak algemener. Er wordt daardoor niet altijd meteen aan coeliakie gedacht. Daarom wordt de ziekte soms laat ontdekt. De kenmerken bij volwassenen kunnen zijn: diarree buikpijn gewichtsverlies bloedarmoede humeurigheid moeheid Er zijn in Nederland ongeveer 2500 coeliakiepatiënten bekend. Hoe coeliakie ontstaat weten ze nog niet. De ziekte komt wel voor in bepaalde families. Als iemand overgevoelig is voor gluten zal diegene dat altijd blijven.
Hoe wordt coeliakie ontdekt? Als je naar de dokter gaat en die kan niks vinden zal die je waarschijnlijk doorsturen naar een arts in het ziekenhuis. Het is moeilijk om de diagnose 'coeliakie' te stellen, omdat iemand die overgevoelig is voor gluten de gewone reacties heeft van iemand die 'gewoon' een griepje heeft. Bijvoorbeeld: diarree, bloedarmoede, groeistoornissen, opgezette buik. Daarom kan het lang duren voordat er aan coeliakie wordt gedacht. Om te kijken of je coeliakie hebt wordt er bij volwassenen tweemaal en bij jonge kinderen driemaal een dunne darm-biopsie gedaan. Daar worden kleine stukjes van de dunne darmwand weggenomen. Als je coeliakie hebt is je slijmvlies dunner en zijn er geen tot nauwelijks darmvlokken aanwezig. Dit wordt onderzocht bij het eerste onderzoek (eerste biopsie). Als je daarna een glutenvrij dieet volgt zal het dunnedarmslijmvlies herstellen en komen de darmvlokken terug. Dit wordt gecontroleerd door de tweede biopsie. Bij volwassenen is het onderzoek nu klaar. Om bij jonge kinderen vast te stellen of ze echt coeliakie hebben moet het kind na de tweede biopsie nog een tijdje een gluten poeder gebruiken naast het glutenvrije dieet. Na deze periode wordt er een derde biopsie gedaan. Als er nu weer geen tot nauwelijks darmvlokken aanwezig zijn is het duidelijk dat het kind de ziekte coeliakie heeft. Als er nu wel veel darmvlokken zijn kan het zijn dat het kind tijdelijk allergisch was voor tarwe. Het dieet bij coeliakie Door een glutenvrij dieet herstelt de darmwand zich, waardoor de klachten zullen afnemen. Het is voor een coeliakiepatient erg belangrijk om het dieet nauwkeurig te volgen. We hebben het hier over een glutenvrij dieet. Ik zal eerst even in het kort uitleggen wat gluten zijn. Granen bestaan voor het grootste gedeelte uit koolhydraten en voor een klein gedeelte uit eiwitten. Deze graaneiwitten bestaan voor een groot gedeelte uit gluten. En gluten zijn weer opgebouwd uit: glutenine gliadine Gliadine is het onderdeel waarvoor iemand overgevoelig kan zijn. De belangrijkste eis van het glutenvrije dieet is dat de granen tarwe, rogge, gerst en haver en alle producten waarin deze granen zijn verwerkt, verboden zijn. In plaats hiervan kan worden gebruikt: mais soja rijst cassave Deze producten zijn glutenvrij. Toch moet je erg oppassen. Want er zijn ook etenswaren waar een heel klein beetje gluten inzit. Deze etenswaren worden vaak gemaakt van verschillende producten waarin zetmeel is verwerkt. En zetmeel wordt weer gemaakt van granen. Fabrikanten gebruiken vaak zetmeel om hun producten samen te voegen. Ze zijn ook verplicht om op de verpakking te zetten wat voor ingredienten er in het product zit. Dus als je coeliakiepatient bent kun je voor alle zekerheid producten kopen waar 'glutenvrij' op de verpakking staat. Informatiecentrum Om het voor coeliakiepatienten wat makkelijker te maken staan de producten die ze wel mogen hebben in een boekje. Hierin staan alle producten waarin zeer weinig of geen gluten in zitten. De merkartikelenlijsten worden samengesteld van de gegevens uit het bestand van de Databank voor Voedselovergevoeligheid. Het informatiecentrum verzamelt van fabrikanten de producten waarin geen of zeer weinig gluten zitten. Deze fabrikanten moeten zelf hun producten doorgeven. Zo kun je speciaal broodmeel kopen wat gemaakt is van meel waar de gluten zijn uitgehaald. Speciale macaroni etc. Ieder jaar komt er een nieuw boekje op de markt omdat er regelmatig producten bijkomen of verdwijnen. Supermarkten als Albert Heijn heeft producten die door een coeliakiepatient gegeten mogen worden. De Nederlandse Coeliakie Vereniging De Nederlandse Coeliakie Vereniging werd in 1974 opgericht om coeliakiepatiënten te helpen met het volgen van een glutenvrij dieet. De vereniging is voor coeliakiepatiënten zelf, maar ook voor hun ouders. Er komt ieder kwartaal een blad uit waarin verschillende recepten zijn geschreven. De vereniging heeft goede contacten met twee diëtisten. De leden kunnen bij hun terecht met hun vragen. Ook wordt er geregeld een avond georganiseerd waar iemand wat vertelt over de laatste ontwikkelingen. De vereniging wordt ook door de medische wereld op de hoogte gehouden. De andere activiteiten van de vereniging zijn: recepten map vertalingen van een glutenvrij dieet in verschillende talen organiseren van een jaarvergadering met een markt waar glutenvrije producten te koop zijn bak demonstraties bak lessen Is coeliakie erfelijk? Coeliakie is in Nederland een ziekte die bij ongeveer 1 op de 1500 mensen voorkomt. Als er in je directe familie (broer, zus, ouders) coeliakie voorkomt, heb je een verhoogde kans van 5% om coeliakie te krijgen. Omdat bij onbehandelde coeliakie vervelende klachten kunnen optreden is het heel verstandig om een onderzoek (familiescreening) te laten doen. Niet iedereen heeft dezelfde klachten zoals gewichtsverlies of buikklachten. Daarom wordt er bij oudere kinderen en volwassenen met veel voorkomende klachten niet direct aan coeliakie gedacht. Als je niet weet dat je coeliakie hebt geeft dat meer kans op complicaties zoals botontkalking, ongewilde kinderloosheid, tumoren in het maag-darmkanaal, epilepsie enz. Door behandeling zijn deze complicaties te voorkomen. Dus als je directe familie bent van iemand met coeliakie kun je het beter even overwegen om wel zo'n onderzoek te laten doen. De screening bestaat uit een lichamelijk onderzoek en een urineonderzoek (suikerabsorbtietest). Als er afwijkingen worden gevonden, bestaat er een behoorlijk grote kans dat je coeliakie hebt. Om zeker van de zaak te zijn wordt er nog een scopie-onderzoek gedaan. Daar wordt een buigzame slang via de mond tot in de dunne darm gebracht. Via de slang worden kleine stukjes weefsel (biopten) uit de dunnen darmwand weggehaald. Als er geen tot nauwelijks darmvlokken te vinden zijn kun je er van uitgaan dat je coeliakie hebt. De familiescreening maakt deel uit van wetenschappelijk onderzoek. Dat staat onder leiding van prof. dh. H.S.A Heymans en dr. C.J.J. Mulder. De familiescreening wordt gedaan in ziekenhuis Rijnstate en het AMC (= Academisch Medisch Centrum). Het wordt gedaan door drs. K.Rostami van de afdeling maag-, darm- en leverziekten.
Hoe is het met je weerstand als je coeliakie hebt? Onder weerstand verstaan we: beschermen en vernietigen van aanvallers. Op zich is dat zeer positief; het beschermt je, als je een goede weerstand hebt, tegen virussen, bacterien, parasieten en giftige stoffen. In de medische wereld zeggen ze meestal 'immuniteit'. Het gaat ook meestal over de aanmaak van antistoffen en het in stand houden van witte bloedcellen (afweercellen). Kan er met de weerstand toch iets misgaan? Ja. En wel op twee gebieden: 1. een vergissing in het doelwit
2. een buitensporige aanval (waarbij nodeloze schade wordt aangericht) - Een vergissing in het doelwit: De meeste fouten komen voor bij de vergissing tussen eigen en vreemde stoffen. Wanneer een vreemde indringer wordt afgestoten dan is dit prima. Maar als een eigen orgaan of bouwsteen wordt afgestoten dan is dit een dramatische toestand. Want het is natuurlijk een grote vergissing van de afweer om iets te willen vernietigen wat je heel hard nodig hebt en dus niet kunt missen. Weerstand tegen stoffen van het eigen lichaam noemen we 'auto-immuniteit'. Je kunt ook zeggen 'zelfvernietiging'. Een voorbeeld hiervan is 'reuma', waarbij het eigen gewricht als vreemd gezien wordt en waar dus antistoffen worden aangemaakt voor het eigen weefsel. - Een buitensporige aanval: Hierbij kan de afweer slecht uitpakken en zelfs lijden tot een ziekte. Dat heet 'overreactie'. Een voorbeeld hiervan is dat je met een kanon een mug gaat schieten. De mug is waarschijnlijk wel uitgeschakeld, maar het terrein waar het gebeurde is ook helemaal mee vernietigd of ernstig beschadigd. Gluten is in het geval van coeliakie een 'vijand' die wordt aangevallen. Eigenlijk is het zo dat gluten (met daar inzittende ¢gliadine£) onschuldige eiwitten zijn die helemaal niet giftig zijn voor de mens en toch worden aangevallen. Bij deze aanvallen worden dus niet alleen de gluten vernietigd maar ook de darmvlokken. Gezond voedingsschema 2200 calorieen en 30 gram vezels
Broodmaaltijd - 4 sneden bruin brood+smeerstof+vlees, kaas, zoet - melkproduct - 1x 150 gram rauwkost Warme maaltijd - soep - 3 - 4 aardappelen - 4 soeplepels groente - vlees of vis - pudding Tussendoor - 2 - 3 stukken fruit NB. 1/3 of meer van de vezels is afkomstig van brood!!!!!!! Glutenvrij gezond voedingsschema
2200 calorieen Broodmaaltijd - 4 sneden wit glutenvrij brood+smeerstof+vlees, kaas, zoet - melkproduct - 1x 150 gram rauwkost Warme maaltijd - soep - 3 - 4 aardappelen - 4 soeplepels groente - vlees of vis - pudding Tussendoor - 2 - 3 stukken fruit ( maar niet alle fruit) Conclusie Ik vond het niet zo heel moeilijk om een onderwerp te kiezen. Ik wist eigenlijk direct al dat ik het zou doen over de huidziekte die mijn vader heeft. Maar omdat daar niet zoveel over te vinden viel heb ik mijn onderwerp maar veranderd. Toen ook daar niet echt veel informatie over te vinden viel heb ik mijn onderwerp maar weer veranderd. Toen ben ik gaan bellen naar de coeliakievereniging voor informatie. Die heb ik gekregen en daar heb ik mijn verslag van gemaakt. Het onderwerp coeliakie vond ik een leuk onderwerp omdat ik niet zo heel veel vanaf wist en wat ik dus allemaal heb gelezen was dus bijna allemaal nieuw voor mij en dat vond ik wel leuk. Ik heb ook nog best wel veel van internet afgehaald. Ik hoop dat u mijn werkstuk leuk en interessant vind. Bronvermelding Titel: Coeliakie... en dan? Auteur: Nutricia Pagina's: 5, 6 Jaargang: 1998 Titel: Coeliakie? Nooit van gehoord!! Auteur: De Nederlandse Coeliakie Vereniging Pagina's: Het is een folder en die heeft geen paginanummering Jaargang: 1998

Titel: Kwartaalblad NCV Auteur: De Nederlandse Coeliakie Vereniging Pagina's: 57, 69 Jaargang: juni 1998 Titel: Kwartaalblad NCV Auteur: De Nederlandse Coeliakie Vereniging Pagina's: 107, 127 Jaargang: september 1998
Titel: Glutenvrij dieet Auteur: Voorlichtingsbureau voor de voeding Den Haag Pagina's: 4 t/m 8 Jaargang: 1998
De rest heb ik van internet afgehaald of uit de informatie van die man van de coeliakievereniging mij had opgestuurd. Verschillende websites van Internet: http://www.ziekenhuis.nl/onderzoek/coeliakie.htm http://users.skynet.be/VlaamseCoeliakievereniging/ http://www.livo.nl