De Renaissance

Inleiding Aan het begin van de vijftiende eeuw bestond in Italië een nieuwe belangstelling voor de kunst en cultuur van de klassieke oudheid. Deze periode werd de Renaissance genoemd, wat “wedergeboorte” betekent. De Renaissance veranderde veel in het denken van de mens. In de middeleeuwen werd er meestal over de religie en het hiernamaals gedacht. In de Renaissance keken ze vooral naar de schoonheid van de wereld en het menselijk lichaam. In de Renaissance waren er verschillende veranderingen: - Ze gingen meer naar de mens kijken; veel individualistischer - Ze gingen meer handel drijven - Ze werden ook veel nieuwsgieriger, ze wouden veel meer weten, ze werden kritischer. - Ze gingen ook ontdekkingstochten maken, op zoek naar nieuwe landen. - Ze gingen ook meer dingen uitvinden - Ze gingen ook hun eigen volkstaal spreken, dat kon door de uitvinding van de boekdrukkunst (zie welke uitvindingen werden er gedaan) Hoofdvraag & Deelvragen De hoofdvraag van dit werkstuk is: Waarom zagen ze de Renaissance als een wedergeboorte; een nieuwe tijd? Dit werkstuk is verder onderverdeel in de deelvragen: -Hoe ontwikkelde de schilderkunst tijdens de renaissance? -Welke uitvindingen werden er gedaan? -Waarom gingen ze gebouwen namaken uit klassieke tijd? -Wat gebeurde er in binnen het geloof?
Hoe ontwikkelde de schilderkunst tijdens de Renaissance? De interesses van de kunst voor de renaissance Tijdens de Renaissance werd van alles in de schilderskunst veranderd. Alles werd hierin anders dan voorheen: de technieken, de materialen, de onderwerpen, de onderwerpen maar ook de plaats van de kunstenaars in de maatschappij. In de middeleeuwen was de Italiaanse schilderkunst gebaseerd op: Christus, de Heilige Maagd, de heiligen enz. Ze hadden alle langwerpige, onbeweeglijke gezichten met aureolen boven het hoofd. Ze werden over het beeldvlak verspreid geplaatst, zonder rekening te houden met de diepte. Stukje bij beetje begonnen de kunstenaars na de 14e eeuw met deze stijl te breken. Ze lieten de gebruikelijke schilderskunst voor wat die was en keken meer naar wat er om zich heen was. Ze begonnen meer naar de natuur te kijken, naar mannen, en vrouwen als inspiratiebron, in hun lichaamsbouw, hun gelaat, zelf al liet dit laatste afwijkingen of misvormingen. De schilderskunst van de renaissance Door de beelden van de Antieken die in bouwvallen werden gevonden, begon hen de schoonheid van het menselijk lichaam weer op te vallen en de gevoelswaarde voor het naakt. Uit geschriften van Griekse en Romeinse schrijvers kwam een nieuwe belangstelling voort, die leidde tot zinnebeeldige of mythologische voorstellingen. Door nieuwe kleurtoepassingen en het spel van donker en licht begon hun werk een ruimtelijk te worden. Olieverf en linnen Tot de 15e eeuw hielden de kunstschilders zich voornamelijk bezig met muurschilderingen. Eerst werd zo’n muur een onderlaag van kalk en zand aangebracht op de verse laag, daarna werd erop geschilderd en het droogde snel. Het was een manier doe veel voorbereiding nodig had. Je moest snel werken en je kon niks meer verbeteren. In Vlaanderen ging men schilderen op linnen en met olieverf. Deze methode had al die nadelen niet. Sindsdien mengden kunstenaars hun pigmenten met olie (vaak lijnzaadolie of walnotenolie) en schilderden ze op hout of strakgespannen linnen. Olieverf droogde niet snel dus konden er verbeteringen worden toegebracht. De nieuwe techniek maakte donker en licht beter zichtbaar. Welke uitvindingen werden er gedaan? Leonardo da Vinci Leonardo da Vinci was in zijn jeugd een leerling bij de schilder Verrocchio. In 1478 kreeg hij zijn eerste grote opdracht. Hij moest voor de medici’s het lijk van de aan een galg hangende Bernardo Bardi tekenen. Leonardo bekeek goed de gezichtsuitdrukking en de lichaamshouding van Bernardo. Met deze vreemde opdracht, begon de loopbaan van deze genie. Leonardo werd in Vinci, een Toscaans dorpje, geboren in 1452. Hij was de zoon van een notaris, die Piero heet. Al heel vroeg begon hij hartstochtelijk te tekenen en werd naar Florence gebracht om daar het vak te leren en letteren en wetenschappen. Hij bleek erg leergierig te zijn, hij kon geen enkele wetenschap met rust laten, Hij deed onderzoek op het gebied anatomie (hij heeft meer dan 30 lijken van mannen en vouwen van verschillende leeftijden te hebben ontleed) hij deed ook onderzoek naar het perspectief, de optiek, werktuigbouwkunde, en waterbouwkunde. Hij was ook dichter, sterren en wiskundige, musicoloog en ingenieur. In 1482 wou hij graag Florence te verlaten in dienst van Ludovico il Moro,. Hij schreef een brief waarin hij zijn gaven als ontwerpen van oorlogstuig, kanonnenbouwer en beeldhouwer tentoonspreidde. Leonardo zelf vond als grootste kunstenaar, schilderen de goddelijkste bezigheid. Het Nieuwe heelal Nicolaas Copernicus, geboren in Torun, in het noorden van Polen, geboren in 1473. In 1491 werd Nicolaas Copernicus, afkomstig uit een rijke koopliedenfamilie, toegelaten aan de universiteit Jagellon in Krakau. In die tijd was deze universiteit de enige in heel Europa met twee leerstoelen in de sterrenkunde, waardoor zij in wiskundige kringen alom bekendheid genoot. Hij leerde er hoe de sterren zich langs de hemel bewogen. Aan de hand van bepaalde geschriften van de Griekse schrijvers Aristoteles en Ptolemaeus leerde je dat de aarde het middelpunt van het heelal was. De Zon, een doorschijnende gloeiende massa, die op haar weg werd begeleid door een rij planeten, heette de aarde, onbeweeglijk en stilstaand in de kosmos. Zelfs al was er in deze uitspraken veel tegenstrijdigs te bespeuren, niemand zou aan de leermeesters uit de Oudheid durven te twijfelen. Na vier jaar Bologna in Italië, waar hij zijn studie is sterrenkunde voltooide. Hij kwam met een nieuwe verklaring voor de beweging van de planeten. In mei 1503 promoveerde hij tot doctor in het kaniniek recht. Met al zijn kennis keerde hij terug naar Polen, liet een sterrenwacht bouwen en bleef tot zijn dood de sterrenkunde bestuderen. Zo’n zesendertig jaar werkte hij daar en observeerde de hemel. Hij berekende de afstanden tussen de afzonderlijke planeten en de zon en toonde aan dat de Maan een satelliet van de aarde is. Hij vond een verklaring voor de wisseling van de seizoenen en de verschillende in dag en nachtlengten. Hij kwam er ook achter dat de aarde niet het middelpunt van het heelal is. Hij ontdekte ook dat de aarde een gewone planeet is en dan de aarde om de zon heen draait. Hij maakte een boek dat hij eerst aan de paus liet lezen maar die reageerde fel. Het zou meer als een eeuw duren voordat de theorieën van Nicolaas zouden worden aanvaard.
De Boekdrukkunst In de middeleeuwen werden alle boeken met de hand geschreven of eigenlijk getekend. Dit gebeurde in monnikenkloosters met schitterende sierletters en geschilderde miniaturen. In zwart leren, met goud of koper beslagen boeken werden ze verkocht of in een kloosterbibliotheek gezet. Van deze dure werken was er maar één exemplaar. Toch begon er tegen het einde van de middeleeuwen een begin te komen aan de droom om boeken te kunnen vermenigvuldigen. De eerste kunst kwam door een tekst of tekening in een plank of blok hout te snijden die daarna met inkt werden ingesmeerd, maar dat was geen handige methode, hout is kwetsbaar en slijt snel. Dus er werd voor een nieuwe druk methode gezocht. De drukletter werd uitgevonden in het Italiaanse klooster Subiaco te Rome. Het aantal boeken was aan het einde van de 15e eeuw heel erg gestegen, van 20.000.000 naar 200.000.000! Een schrijven zei: “God heeft het christendom een groot geschenk gegeven: ieder, hoe arm ook, kan nu een boek aanschaffen.” Waarom gingen ze gebouwen namaken uit klassieke tijd? De Antieken herleven Aan het begin van de 16e eeuw ging Felix de Fredis in een mooie woning op de Esquilinus, een van de 7 heuvelen in Rome, wonen. Ongeveer 1000 jaar daarvoor stond daar het paleis van keizer Nero. Door de vernielzucht van mensen was alles in het puin gevallen. Felix de Fredis zocht een aantal ambachtslieden bijeen in 1506 die zijn tuin moesten omploegen om de brokken marmer uit te verwijderen. Op 13 januari stuitten de ambachtslieden op een stuk metselwerk. De opende het en lieten zich erin zakken. Ze zagen een beeldhouwwerk van marmer, dat onder de grond verborgen was gebleven. Het stelde een man en twee jongens voor die worstelen met slangen. Velen kwamen naar het beeldhouwwerk kijken. Ook de paus, hij kocht het voor zeshonderd goudstukken. Na deze ontdekking werd heel Rome afgezocht naar resten van de klassieke Oudheid. Beeldende kunstenaars en schrijvers ondernamen zwerftochten rond Rome opzoek naar begraven bouwvallen. “En heel Europa beleefde de meesterwerken uit de oude wereldstad, een ware wedergeboorte!” Aan alle takken van de kunst uit de Renaissance wordt de bouwkunst als allerbelangrijkste beschouwt. Veel kunstenaars zoals Leonardo da Vinci, Michelangelo en Rafaël werden ook bouwmeester. Ze vonden het leuk bouwontwerpen te maken en toe te zien hoe ze werden uitgevoerd. Ze ontwierpen van allerlei dingen: huizen, gevels, stadsplattegronden, en koepels. Rijken mensen uit die tijd gaven veel geld uit om grote beelden van zichzelf te laten maken. Maar in tegenstelling van het bouwen in de middeleeuwen, toen er meer voor het geloof werd gebouwd, werden er in de Renaissance meer paleizen
En villa’s dan kerken en kathedralen gebouwd. Door heel europa werd de Italiaanse bouwkunst tot voorbeeld genomen. Wat gebeurde er in binnen het geloof? Een nieuw geloof In de tijd van de Renaissance waren mannen en vrouwen vaak bang voor de dood. Ze waren erg bang om onverwachts en onvoorbereid dood te gaan. Ze zouden als ze dood waren voor de goddelijke rechter moeten komen zonder de laatste sacramenten te hebben ontvangen, waardoor ze niet naar de hel hoefden waar ze eeuwig gemarteld zouden worden. De paus en de bisschoppen waren hoge heren, die plezierig leefden. Door de boekdrukkunst hadden velen een bijbel en wisten meer mensen wat er is het Heilige Schrift stond en van wat er in de Evangeliën stond. Daardoor gingen er veel mensen nadenken en gaf nieuwe hoop. Meer dan de priesters gaven in hun preken. Het enige antwoord dat de Kerk had tegen de bange mensen waren de zogenaamde “aflaten”. Deze konden worden gekocht tegen betaling van veel geld en door pelgrimstochten waarbij aalmoezen werden geschonken. De kerk zei dat je daarmee in het Paradijs zal worden toegelaten. De pauzen zeiden dit omdat ze geld nodig hadden voor de bouw van de St. Pieter. “Dit kan niet langer!” Dacht Maarten Luther, een monnik uit Wittenberg. In 1517 maakt hij zijn “95 stellingen” openbaar en protesteerde tegen de kerk. Niet zozeer om het geloof maar op bepaalde misstanden, en om bepaalde pauselijke besluiten aan te vallen. In 1520 ging hij in 3 geschriften dieper in op zijn kritiek en omschreef nauwkeurig wat hij bedoelde. Hij verklaarde dat de Paus, net als de christenen onderworpen was aan het gezag van de heilige schrift. De gedachte van Luther sprak veel Christenen aan. Hij wist ze te overtuigen, door naar voren te brengen dat alleen het geloof en de ziel van de verdoemenis kon redden., dat het nodig was op God te vertrouwen en Hem dankbaar te zijn, want Hij zou degene zijn die afwijst of toestaat volgens Zijn wil. Deze wil onttrekt zich aan het menselijk begrip. De paus liet in 1521 Luther vermoorden door Karel V. Zijn boeken mochten niet gedrukt, verkocht en verspreid worden. Toch waren er in Duitsland verschillende vorsten, die eigenlijk het wel een met Luther waren. Het protestante geloof was geboren. Massamoorden in Christus’ naam Na dat Luther was vermoord op 3 januari 1521 schreef Erasmus: “ik ben bang dat deze kwestie op een dag nog met een bloedbad zal eindigen.” En hij had gelijk, De strijd tussen de Katholieken en de Protestanten zou nog zo’n twee eeuwen duren. De godsdienstige oorlog die onder de burgers hoedde en het westen verscheurden, brachten puinhopen, massamoorden en veel met zich mee. Er vielen tienduizenden slachtoffers onder de massamoorden. Een beul beroemde zich er zelfs op 12.000 hoofden te hebben afgehakt. Gedurende de laatste veldslag, die in de Elzas plaatsvond, liet de hertog van Lotharingen 20.000 mensen wurgen, die door het voetvolk en de bereden troepen gevangen waren genomen. In Frankrijk begon het tijdperk van het geweld pas goed na de samenzwering te Amboise in 1560, waarbij de Protestanten hadden getracht de jonge koning Frans II te schaken. De katholieken reageerden onbarmhartig. Règnier de la Planche liet hierover een ijzingwekkend relaas na: “Zo gebruikten ze enkele dagen per maand om mensen het hoofd af te hakken, op te hangen of leven te verdrinken, En waarlijk, in de rivier de Loire dreven zes, acht, toen twaalf of wel vijftien lijken, vastgemaakt aan lange stokken, met hun laarzen nog aan de benen, op een zodanige manier dat er nooit zoiets deerniswekkends te zien is geweest. Ook waren de straten in Amboise rood van het bloed en bezaaid met lijken zodat met het niet is de stad kon uithouden van de stank en besmettingsgevaar.
Conclusie De mensen uit de Renaissance gingen dus van alles nadoen uit de Klassieke, de tijd van de Romeinen en de Grieken. De kunst werd bijvoorbeeld nagedaan, ook werden er nieuwe uitvindingen gedaan, ze gingen ook de gebouwen uit de Oudheid nabouwen en de stijl opnieuw gebruiken en over het geloof werd ook ineens heel anders gedacht. Luther bijvoorbeeld bracht een hele grote verandering binnen de kerk. Ze gingen dus in die tijd van alles nadoen en dingen anders zien. Ze veranderden dus heel erg ten opzichte van de middeleeuwen. Ze maakte dus een soort nieuwe start, ze begonnen opnieuw, ze zijn opnieuw geboren: een Wedergeboorte! Ik zelf denk dat deze verandering wel goed was, ze zijn er in een korte tijd stukken op vooruit gegaan en gingen het leven mooier zien, genoten opnieuw van de natuur en ze werden stukken slimmer.