Medea

De tragedie per scène
Proloog Medea’s kamenier klaagt over wat Medea allemaal is overkomen en over haar leed, wanneer de leermeester met de twee kinderen aankomt. Hij vertelt te hebben gehoord dat Creon, koning van Corinthe, Medea en haar kinderen uit het land wil verbannen en dat Jason er verder niets aan doet. Ze keuren Jasons gedrag af en vrezen Medea’s wraak. De leermeester gaat met de kinderen het paleis binnen. Medea klaagt over haar lot. Parodos Het koor, vijftien Corintische vrouwen, vraagt wat er aan de hand is. De kamenier legt uit dat Jason van plan is de koningsdochter te huwen en dat Medea niet te troosten is. Ze horen Medea binnen roepen dat ze dood wil en Jason en zijn nieuwe bruid vervloeken. Het koor staat achter Medea en wil haar troosten. De kamenier gaat naar binnen om Medea te halen op verzoek van het koor. Eerste Epeisodion

Medea komt naar buiten, klaagt over het lot van het vrouwen-bestaan en wil dit leed wreken op haar man. Het koor begrijpt haar en vindt dat terecht. Dan komt Creon eraan. Hij kondigt inderdaad aan dat Medea samen met haar kinderen het land moeten verlaten omdat hij denkt dat ze wraak wil nemen op hem en zijn dochter. Medea zegt echter dat ze slechts boos is op Jason. Toch blijft Creon bij zijn standpunt omdat hij haar niet vertrouwt. Medea smeekt nog een dag te mogen blijven om te bedenken hoe ze weg gaat. Creon laat het toe en gaat weg. Het koor toont haar medelijden met Medea. Medea zegt dat ze die ene dag juist nodig had door middel van vergif wraak te nemen op Creon, zijn dochter en Jason. Eerste Stasimon
Het koor klaagt dat mannen ontrouw en verraders zijn en uit haar medeleven met Medea. Tweede Epeisodion
Jason komt naar Medea en zegt geen medelijden met haar te hebben maar haar wel geld te willen geven wanneer ze het land verlaat en dat hij haar nooit zal haten. Medea scheldt hem uit voor lafbek en wijst hem op alles wat ze vroeger allemaal voor hem heeft gedaan. (De drie opdrachten voor het Gulden Vlies, haar vaderland verlaten en Pelias gedood.) Jason zegt dat niet zij, maar vooral Afrodite hem daarbij heeft geholpen. Bovendien zegt hij dat hij haar verlaat, niet omdat hij een nieuwe vrouw verlangde, maar om voor hun kinderen veel vrienden en stiefbroers te schenken. Het koor meent dat hij zich er met mooie woorden uit probeert te praten. Medea zegt dat hij haar niet heeft overtuigd, vervloekt het koninghuis en hoeft zijn geld en hulp niet. Jason gaat weg. Tweede Stasimon
Het koor staat nog steeds aan de kant van Medea en keurt Jasons daden af. Derde Epeisodion
Medea komt Aegeus, koning van Athene, tegen aan wie ze vertelt dat ze uit Corinthe is verbannen. Ze vraagt hem of ze in zijn land mag wonen en belooft hem in ruil daarvoor met toverdranken een einde te maken aan zijn kinderloosheid. Aegeus stemt toe en zweert dat Medea in zijn land opgenomen wordt en dat ze daar veilig is, maar zegt wel dat ze er zelf naartoe moet gaan. Hij gaat vervolgens weg, terwijl het koor hem prijst. Dan verteld Medea over haar wraak: Ze zal Jason overtuigen dat ze toch vindt dat hij juist heeft gehandelt en dat ze spijt heeft van haar woede. Ze vraagt dan of alleen haar kinderen wel mogen blijven, wie ze dan met vergiftigde geschenken naar Creons dochter stuurt om haar te doden. Ten slotte zal ze haar eigen kinderen doden. Het koor zegt dat ze dan niet mag doen, zeker niet aan haar eigen kinderen. Maar Medea zegt dat dit de beste manier is om Jason te kwetsen en is vastbesloten. Ze laat Jason halen door de kamenier. Derde Stasimon
Het koor smeekt Medea niet haar kinderen te doden. Vierde Epeisodion
Medea zegt Jason hem te hebben vergeven en toont spijt over haar woede. Ze vertelt hem dat Creon haar heeft verbannen en vraagt of ten minste haar kinderen bij hen mogen blijven als zij weggaat. Daarvoor moet Jason zijn nieuwe vrouw overhalen Creon te vragen of de kinderen mogen blijven. Medea geeft een vergiftigde sluier en krans aan haar kinderen mee om de koningsdochter te overtuigen. Jason en de kinderen gaan het paleis binnen. Vierde Stasimon
Het koor heeft geen hoop meer dat de kinderen nog langer blijven leven en vreest voor wat komen zal. Vijfde Epeisodion
De leermeester komt samen met de kinderen naar Medea en meldt dat de koningsdochter de geschenken heeft aangenomen en dat de kinderen mogen blijven. Daarna gaat hij weg. Medea staat voor een tweestrijd, enerzijds houdt ze erg van haar kinderen en wil ze hen niet doden, anderzijds wil ze hen ook niet aan de vijand overgeven en met zich laten spotten. Ze besluit haar plannen toch maar door te zetten en neemt afscheid van haar kinderen. De kinderen gaan het paleis in. Dan komt er een bode aan die verteld hoe de koningsdochter en haar vader op een afschuwelijke manier zijn gestorven door het vergif van de sluier en de krans en zegt dat Medea moet vluchten. Hij gaat daarna weer weg. Het koor krijgt nu medelijden met Jason en zijn pas overleden bruid. Medea zegt nu vastberaden te zijn haar kinderen te doden, om hen zo uit de handen van de vijand te houden. Vijfde Stasimon
Buiten vraagt het koor de goden om Medea tegen te houden en haar kinderen niet te laten doden. Binnen schreeuwen de kinderen om hulp. Het koor wil nog naar binnen maar het is al te laat. Exodos

Jason komt het koor tegen en zegt dat Medea wel getraft zal worden voor wat ze Creon en zijn dochter heeft aangedaan en dat hij geen medelijden met haar heeft. Hij zegt dat hij zijn kinderen wil redden voordat die gedood worden door familieleden van de koning. Maar het koor meldt dat hij te laat is en dat Medea hen al heeft gedood. Dan komt Medea op een met draken bespannen wagen waarin de dode kinderen liggen. Jason is woedend op haar maar vraagt of hij afscheid van ze mag nemen en begraven. Medea staat dit niet toe. Ze vindt dat hij het verdiend had door haar in het hart te zijn getroffen en is daar blij om. De personages Medea: een vrouw die in de steek gelaten is door Jason. Haar verdriet is groot, haar wraakzucht echter groter. Dat maakt haar een wrede vrouw, die er alles voor zal doen om Jason te wreken, daarbij kent ze geen grenzen meer. Bovendien heeft ze kennis van toverkunsten, waarmee ze onder andere vergif kan bereiden. Jason: de ex-man van Medea, die haar verliet om de koningsdochter te huwen, wat eigenlijk erg gemeen is. Toch schijnt hij niet zo’n kwade man te zijn, omdat hij Medea niet gelijk laat vallen en bereid is haar zo goed mogelijk te helpen. Uit zijn liefde voor hun kinderen, blijkt ook dat hij eigenlijk niet zo’n kwaadaardige man is. Creon: de koning van Corinthe en tevens de toekomstige schoonvader van Jason. Hij is niet erg aardig tegen Medea, maar laat wel meteen duidelijk weten dat hij haar weg wil. Toch kun je hem dat niet helemaal kwalijk nemen, hij doet het ter bescherming van zijn dochter en haar toekomstige man Jason. Aegeus: koning van Athene. Hij staat aan de kant van Medea, toont medelijden met haar en is bereid haar te helpen. Een sympathieke man. Hij komt slechts in een scène voor. Kamenier: zij is de persoonlijke bediende van Medea. Ze komt alleen in het begin van het verhaal enige keren voor en hoopt dat er niets met de kinderen gebeurt. Voor het verhaal is ze verder niet erg belangrijk. Leermeester: hij is meester van Medea’s kinderen en is meestal met hen samen. Ook hij is niet erg van belang voor dit verhaal. De twee kinderen: zij zijn voor het verhaal juist erg belangrijk. Immers de beste manier voor Medea om Jason te kwetsen, is hen te doden. Toch zeggen ze haast niets, de enige keer dat we hen horen is wanneer ze om hulp roepen. Ze zijn zwijgzame slachtoffers van hun strijdende ouders. Koor: zij zijn vijftien Corintische vrouwen. In het begin staan ze achter Medea, ze hebben medelijden met alles wat haar is overkomen en proberen haar te steunen. Wanneer ze horen dat Medea haar kinderen wil doden als wraak, vinden ze dat echter te ver gaan en krijgen ze medelijden met de kinderen. De bode: hij komt eenmaal langs om interessant nieuws te melden voor Medea, namelijk dat de koningsdochter en haar vader Creon zijn gestorven. Het dilemma en de oplossing De hoofdpersonage Medea bevindt zich in een dilemma: haar man Jason heeft haar verlaten en is van plan de koningsdochter te trouwen. Hierom heeft ze groot verdriet en kondigt zelfs aan te willen sterven. Niet veel later wordt ze door Creon uit het land verbannen en dat terwijl ze nu als alleenstaande vrouw ook nog twee kinderen heeft op te voeden. Maar ze laat het daar niet bij zitten en kiest daarvoor de volgende oplossing: het doden van Creon en zijn dochter en vervolgens haar bloedeigen kinderen om zo Jason te kwetsen. Zo zegt ze in de versregels 780 tot regel 787 het volgende: “Dan vraag ik dat de kinderen mogen blijven niet dat ik hen in ’s vijands land wil laten (om hen door vijanden te laten honen) maar om de koningsbruid met list te doden. Ik stuur hen met geschenken in de handen, de fijne peplos en een gouden krans. Aanvaardt zij al dat moois en legt het om, dan sterft zij gruwlijk, ook al wie haar aanraakt: zulk sterk vergift zal kleven aan ’t geschenk. Maar hier nu kom ik tot een ander punt. En huivrend roep ik wee om ’t wrede werk dat dan nog rest: de kindren steek ik neer, de mijne, en hen redt geen mens ter wereld. Ligt heel het huis van Jason dan in puin, dan vlucht ik uit het land, waar ik de moord op mijn geliefde kindren heb gepleegd en de ergste godvergeten daad gedurfd.” De mening van andere personages Jason vindt het eigenlijk toch wel een beetje zielig in wat voor crisis Medea verkeert, en biedt haar zijn hulp aan. Wanneer hij te weten komt dat Medea de koning en zijn dochter heeft vergiftigd wordt hij kwaad op haar en zegt geen medelijden meer met haar te hebben. Het feit dat ze daarna hun kinderen heeft gedood raakt hem echter het ergst en hij vindt het uiterst oneerlijk voor de kinderen dat ze hen dat heeft aangedaan. Het koor staat aan de kant van Medea en vindt het terecht dat Medea wraak neemt op Jason. Wanneer ze het hele plan van Medea hoort, moedigt ze haar niet meer aan maar smeekt de kinderen erbuiten te houden. Koning Creon heeft waarschijnlijk geen medelijden met Medea, aangezien hij haar ook nog eens het land uit jaagt. Hij bekommert zich meer om het geluk van zijn dochter. De oplossing van Medea voor haar dilemma zal hij echter nooit meer te weten komen, omdat hij er deel van uit maakt en sterft. Koning Aegeus vindt het wel zielig voor Medea, hij is zelf bereid haar te helpen. Wanneer en of hij überhaupt wel van Medea’s list te weten komt blijft voor de lezer onbekend. We weten dus ook niet wat hij daarvan vindt. Andere personages hebben niet echt een uitgesproken en duidelijk standpunt hierover. Eigen mening Wij vinden dat Medea inderdaad in een moeilijke situatie verkeerde en begrepen dat haar verdriet zeer groot was, maar dat haar oplossing ervoor toch net te extreem was. Ze heeft wel erg grote moed gehad om de koning (!) en zijn dochter te doden. Eigenlijk vinden wij dat niet helemaal terecht; de koningsdochter wilde met Jason trouwen en hij ook met haar, dat Jason daarbij ook nog eens ex van Medea was, kon zij (koningsdochter) toch zeker ook niets aan doen. Bovendien joeg Creon Medea weg, omdat hij haar niet vertrouwde en bang was dat ze iets tegen hem en zijn dochter in het schild voerde, daar is op zich toch ook niets mis mee. Nee, best logisch eigenlijk. Wat ze haar kinderen heeft aangedaan, is al helemaal niet goed te praten. Toch kun je haar, vinden wij, het niet helemaal kwalijk nemen. Ze was natuurlijk erg kwaad en verdrietig en daarbij kwam ook nog het feit dat ze alleen met de kinderen overbleef. Ja misschien is haar daad toch nog enigszins te begrijpen, maar niet te aanvaarden. Wij hadden liever gezien dat Medea op een andere, iets minder gruwelijke manier, wraak op Jason nam en haar kinderen er niet bij betrok. Het dilemma, een man verlaat zijn vrouw voor een ander, is zeker niet een gebeurtenis die alleen maar vroeger voorkwam. Ongetwijfeld komt dit tegenwoordig ook wel (veel) voor. Het is dus niet bepaald specifiek voor de Oudheid. Maar de manier waarop Medea ermee om ging is wel specifiek voor de Oudheid. Vrouwen van tegenwoordig verzinnen wel andere oplossingen als ze door hun man zijn gedumpt voor een ander. Het doden van hun eigen kinderen om hun man te wreken is nu echt niet meer van toepassing. Tijdens het lezen kon geen van ons beiden zich met een personage uit het boek identificeren. Waarschijnlijk was Medea daar te extreem en onwerkelijk voor, Jason was soms ook een beetje moeilijk te begrijpen wat hij nou precies bedoelde. Met de andere personages, als Creon en Aegeus, kun je je ook niet echt identificeren omdat die daarvoor te weinig voorkomen. Vooral de koorleden hadden onze sympathie. Zij wisten precies wat juist en wat onjuist was en handelden erg goed: medelijden met Medea in het begin, medelijden met de kinderen aan het eind. Misschien zijn zij dan uiteindelijk toch degenen met wie wij ons het meest hebben geïdentificeerd. Creon krijgt onze antipathie; hoewel hij misschien Medea verjoeg omwille van zijn dochter, vinden we hem toch een koele en onaardige man. Ook Medea krijgt deels onze antipathie. Zeker wanneer we lazen dat ze van plan was haar eigen kroost dood te steken. Haar haat voor Jason was gewoon net iets te groot. De eerste epeisodion was volgens ons het indrukwekkendst. In het begin hadden wij grote medelijden met Medea als Creon haar meldt dat ze weg moet, we vinden het erg jammer dat Creon na Medea’s smeekbede nog steeds niet van gedachten verandert en haar slechts één dag langer gunt. In deze zelfde episode kom je er als lezer achter welk plan er in die ene dag door Medea uit gevoerd zal worden. Dit is het punt wanneer er een grote spanning en nieuwsgierigheid voor de lezer wordt opgewekt. Evaluatie en reflectie We hebben niet echt precies bijgehouden hoe lang we aan dit verslag hebben besteed. Het moet ongeveer twee en een half uur geweest zijn. Het lezen van de tragedie was ruim een uur hard doorlezen. In totaal hebben we dus circa drie en een half uur aan deze opdracht gewerkt. We hebben allebei het verhaal eerst in zijn geheel gelezen en zijn daarna pas begonnen met de eigenlijke opdracht. Het had echter veel meer tijd en moeite gespaard als we al tijdens het lezen aantekeningen hadden gemaakt bij elke scène. Een ander klein probleem was dat het koor (in de stasima) met soms erg moeilijk te begrijpen taal sprak. Verder zijn we geen moeilijkheden meer tegengekomen. Eigenlijk hebben we de tragedie ‘Medea’ gekozen zonder echte voorkeur of verwachtingen. Het leek ons gewoon wel leuk. Wat dat betreft heeft deze tragedie wel aan onze verwachtingen voldaan. We vonden het best leuk en mooi om te lezen. We hebben van deze opdracht geleerd dat het handig is om tijdens het lezen van een tragedie aantekeningen te maken als je achteraf nog vragen erover moet beantwoorden. Ook is ons gebleken dat het nuttig kan zijn tevoren wat informatie over de tragedie door te lezen, omdat de regels vaak wel erg mooie woorden bevatten maar niet altijd even begrijpelijk zijn. Samenwerking is goed verlopen.