Lodewijk XIV door Rigaud

Inleiding Voor deze opdracht, het beschrijven en analyseren van een schilderij, heb ik gekozen voor een schilderij van Lodewijk XIV ( de Zonnekoning ) dat gemaakt is door Hyacinthe Rigaud. Ik zag dit schilderij in ons boek staan, en hij viel mij meteen op door de typische stijl van Rigaud. Ik had al eerder een paar van zijn schilderijen gezien, ook van Lodewijk XIV, maar deze viel mij erg op. Mede omdat het Rigaud zo goed gelukt is om Lodewijk in het middelpunt te zetten, en alle aandacht op hem richt. Inhoud Dit schilderij van koning Lodewijk de Veertiende moest dienen als een soort vervanger van de echte koning, als die ergens niet kon zijn. Maar zelfs voor zijn schilderij moesten de mensen hun hoed afnemen. Het was dan ook aan Hyacinthe Rigaud om “Le Roi Soleil” (de Zonnekoning) zo belangrijk en sterk af te beelden. De koning was immers de belangrijkste en machtigste man van het gehele rijk. Het schilderij op zich is realistisch geschilderd, maar het is ook geïdealiseerd. Dat wil zeggen, Lodewijk wordt mooier gemaakt, dan hij eigenlijk is. Dit was ook wel nodig, want de mensen die in die tijd leefden, zagen er nog zo schoon niet uit. Ze baden namelijk nauwelijks, en droegen pruiken omdat ze kalend waren. En zo mocht het volk de heerser van het rijk natuurlijk niet zien. Daarom werden de “schoonheidsfoutjes” weggewerkt met de kwast.
Vorm In dit schilderij van Rigaud zijn alle beeldende aspecten gebruikt, zoals licht en schaduw, kleur en vorm. Het schilderij bestaat uit olieverf op canvas (doek). Het is zeer gedetailleerd geschilderd, en er is sprake van fel (zon)licht. Dat wil zeggen, het wordt niet (veel) tegengehouden door een gordijn of een wolk. Het licht komt van opzij, dit is te zien aan de schaduw van Lodewijk links naast hem. Er is sprake van eigen schaduw, namelijk bijna de gehele linkerhelft van de Zonnekoning is veel donkerder geschilderd dan de rechterhelft. Een links naar Lodewijk is de slagschaduw te zien van hemzelf, en van een gedeelte van zijn troon. De achtergrond van het schilderij is donkerder geschilderd dan Lodewijk zelf. Dit zorgt ervoor dat degenen die het schilderij bekijken, zich concentreren op Lodewijk zelf, en niet op de achtergrond. Dit wordt ook wel licht-donker-contrast genoemd. Het schilderij is driedimensionaal, dat wil zeggen, je ziet de voorkant, zijkant en van sommige objecten in het schilderij ook de bovenkant. Bijvoorbeeld de tree die net onder de mantel van Lodewijk XIV uitkomt. Het is ook ruimte-innemend, dat wil zeggen, je kan niet door de objecten op de voorgrond (Lodewijk) heen kijken. En daardoor valt de restvorm ook niet op. De textuur van het schilderij is glad, want het bestaat uit olieverf op canvas. Dit is ook te zien aan het licht dat erop valt. In het schilderij zijn er ook denkbeeldige lijnen die naar een bepaald punt op de horizon lopen. Dit noemt men ook wel lijnperspectief. Dit is onder andere te zien aan het tapijt dat op de grond ligt en “ring” rond de zuil op de achtergrond. En door middel van een atmosferisch perspectief is alles op de voorgrond duidelijker dan op de achtergrond. Dit is er voor, net als het licht-donker-contrast, om dat geen wat op de voorgrond staat (Lodewijk XIV in dit geval) meer te laten opvallen dan dat wat er achter hem, en om hem heen gebeurt. Op het schilderij staat Lodewijk XIV, een persoon dus, en deze bestaat dus ook uit zowel geometrische vormen als organische vormen. Het schilderij in zijn geheel bestaat uit samengestelde vormen, die weer bestaan uit verschillende enkelvoudige vormen. De contour (oftewel omtrek) van de objecten op het schilderij zijn over het algemeen zeer duidelijk, dat wil zeggen, je kan gemakkelijk zien waar de vorm ophoudt, en een andere vorm begint. Dit is natuurlijk ook het geval bij Lodewijk, die op de voorgrond staat. Samenhang Dit schilderij is een voorbeeld van een verticaalcompositie. Lodewijk XIV staat rechtop, en alles gebeurt rondom hem. Hij is het belangrijkst van het schilderij, en dat komt dan ook duidelijk naar voren door de schilderkunst van Rigaud. Rigaud heeft het schilderij ook asymmetrisch geschilderd, zo gaat er een soort van bewegingssuggestie van uit. Het lijkt alsof de Zonnekoning beweegt, in plaats van gewoon stil staan. Het is echt een actie die door de kunstenaar wordt uitgevoerd. Functie Het doel van dit schilderij is over het algemeen politiek. Het was bedoeld om de koning te vervangen op plaatsen waar hij niet aanwezig kon zijn. Als statussymbool, en ook als een soort van huldiging. Maar het is natuurlijk net zo goed bedoelt als decoratie, bijvoorbeeld van het paleis van Lodewijk XIV. En omdat het geen echte praktische functie heeft, (het kan de taken van de koning natuurlijk niet overnemen) wordt het als vrije kunst beschouwd