Aantasting verzuiling door de bezetting

Taste de bezetting de verzuiling in Nederland aan of kwam dat pas veel later op gang? Voor 1940 werd Nederland gekenmerkt door een hoge mate van verzuiling. De maatschappij was ingedeeld op basis van wereld- of levens-beschouwing. Door deze verzuiling waren er streng van elkaar gescheiden subculturen ontstaan. Tijdens de oorlog had er echter een gevoel van eenheid tegen de bezetter overheerst. In de Veronica en de TROS met hun zeer afwijkende programma’s. Ook gaf de televisie een kijk in de andere zuilen, hierdoor verdween de illegale pers en prominente gijzelaars in het kamp Sint-Michielsgestel leefden ideeën over een vernieuwing van de Nederlandse samenleving. Deze Vernieuwers, in 1945 verenigd in de Nederlandse Volksbeweging, wilden een doorbraak van vooroorlogse structuren. Niet iedereen was voor deze ideeën te vinden. In het al eerder bevrijde zuiden van Nederland waarschuwden de bisschoppen al vanaf december 1944 tegen doorbraak experimenten. De enige partij die de doorbraakgedachte uitdroeg was de Partij van de Arbeid (PvdA). Zij stelde zich als brede volkspartij open voor alle progressieve, dus ook christenen. Bij de verkiezingen van 1946, de eerste na 1937, bezorgde de vernieuwers een kater. Ze verloren namelijk ruim van de gevestigde confessionele partijen. De doorbraak was mislukt. Hier vind je dus het antwoord op de hoofdvraag. De bezetting taste de verzuiling wel aan maar niet voldoende om het te laten verdwijnen, het kwam dus pas veel later op gang. Het zuilenstelsel werd pas echt verzwakt door het proces van urbanisatie(rond de zestiger jaren). De dorpen groeide uit tot provinciesteden en de binding met de dorpsgemeenschap viel weg. Ook de groei van het middelbaar en hoger onderwijs, waar jongeren kritisch leerden denken, verzwakte op den duur het gezag van de ouders en kerk. De ontkerkelijking versnelde de ingezette ontzuiling. Welvaart en mobiliteit maakten vele los van hun traditionele milieu. In de katholieke kerk, waartoe 40% van de Nederlandse bevolking behoorde, kwam een vernieuwingsproces op gang: Geloven op gezag hoefde niet langer. De ontzuiling werd nog versterkt door het nieuwe medium televisie, dat de hele wereld in de huiskamer bracht. De oude verzuilde omroepen moesten terrein prijsgeven aan vanzelfsprekendheid om aan de oude tradities van verzuiling vast te houden.