Uitbreiding EU

Welke landen komen in aanmerking om lid van de EU te worden en de welke strategieën komen van toepassing bij de toetreding? Welke landen komen in aanmerking? Na een geslaagde groei van zes naar vijftien leden, maakt de Europese Unie zich nu op voor de grootste uitbreiding ooit. Dertien landen hebben het lidmaatschap van de EU aangevraagd: tien van deze landen - Cyprus, Tsjechië, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slowakije en Slovenië - treden toe op 1 mei 2004. Deze landen worden nu wel de toetredingslanden genoemd. Bulgarije en Roemenië treden hopelijk toe in 2007, terwijl Turkije momenteel nog niet eens aan het onderhandelen is over haar lidmaatschap. Over Turkije is ook nog niet bekend wanneer dit land (misschien) zal gaan toetreden tot de Europese Unie. De groen gekleurde landen zijn de tien landen toetreden tot de Europese Unie op 1 mei 2004, de oranje gekleurde landen zijn de landen die zullen toetreden in 2007. De blauwe landen behoren al tot de EU. Om lid te kunnen worden van de Unie, moeten ze voldoen aan de economische en politieke voorwaarden die bekend staan als de 'criteria van Kopenhagen'. Volgens deze criteria moet een toekomstig lid:  een stabiele democratie hebben die de rechtstaat, de eerbiediging van de mensenrechten en de bescherming van de minderheden waarborgt  over een functionerende markteconomie beschikken  de gemeenschappelijke regels, normen en beleidsmaatregelen accepteren die het document van EU – wetgeving vormen. Strategieën die van toepassing zijn bij de toetreding. Wanneer een land toetreding tot de Europese aanvraagt, wint de Europese Raad advies in bij de Europese Commissie, die een beschrijving van de economische en politieke situatie van het land zal geven. Ook bekijkt de Europese Commissie welke vraagstukken eventueel problemen op zouden kunnen leveren tijdens de onderhandelingen. Bovendien bekijkt de Europese Commissie in hoeverre een land in staat is het acquis communautaire over te nemen. Ten slotte doet de Eurpese Commissie een aanbeveling over het openen van de onderhandelingen. De EU en de aspirant – leden stippelen in de aanloop naar de toetredings onderhandelingen een strategie uit die de aspirant – leden moeten voorbereiden op toetreding. De Belangrijkste elementen in de strategieën zijn: - de uitvoering van de Europa – Akkoorden - EU – steun voor het overgangsproces via PHARE - Aanpassing aan het acquis over de interne markt - Een gestructureerde gesprek met alle kandidaat – landen in Midden- en

Oost – Europa. De voorbereidingstrategie concentreert zich op de voorrang over de uitbreiding: versterking van de staatsinstellingen administratieve capaciteit van de kandidaat – landen en aanpassing van de bedrijven aan de EU – normen. Er worden niet extra veel begrotingsmiddelen toegezegd voor de financiering, maar de bestaande geldbronnen worden gestroomlijnd aan de behoeften van het kandidaat – land: - PHARE blijft het belangrijkste instrument: het krijgt in de periode 2000 – 2006 een jaarbudget van 1,5 miljard euro; - Invoering van pré – toetredingsinstrumenten voor structuurbeleid (ISPA), en ter verbetering van de transportinfrastructuur en de milieubescherming, en voor land- bouwbeleid (SAPARD). - PHARE zal de kandidaat – landen vertrouwd maken met de doelstellingen en procedures van de structuurfondsen: vanaf 2000 wordt jaarlijks 1 miljard ecu (European currency unit, Europese valuta eenheid – de euro – ) uit de structuurfondsen aan de kandidaat – landen besteed (met name aan infrastructuur- en milieuprojecten). - De Unie zet EURATOM leningen en betalingsbalansleningen in, evenals kredieten van de EIB, de EBWO en de Wereldbank. De SAPARD zorgt voor verbetering van de transportinfrastructuur, milieubescherming en voor land- bouwbeleid. Uitbreiding van de Unie zal naar verwachting aanpassing eisen van het functioneren van instellingen als het Europees Hof van Justitie en de Europese Rekenkamer. Het regionaal beleid zal door het grote welvaartverschil tussen de huidige en de nieuwe lidstaten onder druk komen te staan. Ook het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid kan niet in zijn huidige vorm gehandhaafd blijven. Wat zijn de voor- en nadelen bij de intreding van nieuwe landen voor de bestaande EU? Algemene Voordelen De uitbreiding van de EU zal de Europese stabiliteit drastisch verbeteren. Het zal het idee van een gezamenlijk gevoelde Europese identiteit bevorderen. In gevoelige kwesties zal de uitbreiding bijdragen aan het gevoel van veiligheid. Hierdoor krijg je een sterker Europa. Dit geldt op terreinen als het milieubeleid, veiligheid van kernenergie en kernwapens, bestrijding van criminaliteit, drugssmokkel, asielaanvragen en immigratie. Een goed voorbeeld hiervan is het recente besluit, dat na onderhandelingen met de regering van Litouwen is genomen, om de tweede kernreactor in Ignalina (een oud type kernreactor zoals die ooit in Tsjernobyl draaide) te sluiten. Dit was het resultaat van de vastberaden wil, om de Europese integratie verder te bevorderen. Het kost veel minder (financieel, politiek en sociaal) om onze oosterburen te helpen bij hun overgang naar een stabiele democratie en een open economie, dan na een gewapend conflict de maatschappij weer van onderaf aan op te moeten bouwen. Europese bedrijven zullen verder profiteren van de grootste markt voor handel en investeringen in de wereld. Na de uitbreiding ontstaat een consumentenmarkt van bijna vijfhonderd miljoen potentiële klanten. Die markt is groter dan die van de Verenigde Staten en Japan samen! Dat betekent meer keuze in goederen en diensten, die allemaal moeten voldoen aan de Europese standaarden voor gezondheid en veiligheid. En die bovendien goedkoper zullen zijn voor de consumenten, dan nu het geval is. Naast de voordelen van beter bewaakte grenzen, meer economische stabiliteit en een sterker Europa, is een grotere interne Europese markt ook goed voor de Nederlandse burger en ons bedrijfsleven. De uitbreiding met de nieuwe lidstaten vergroot het aantal consumenten in de EU met ruim 30 procent. Door de uitbreiding van de EU met 10 mogelijke kandidaat – landen zal de interne Europese markt groeien van 370 miljoen consumenten naar 445 miljoen consumenten. De Europese markt heeft daardoor een groter afzettingsgebied en kan daardoor meer kwijt aan de consumenten en dat zorgt dan weer voor een stabieler markt. Ook komen er door de uitbreiding van de EU met 10 landen er meer investeringsmogelijkheden voor de landen die op dit moment al bij de EU horen. Een open economie als de Nederlandse profiteert extra van de uitbreiding, met name omdat Nederland na Duitsland de grootste investeerder is in Midden- en Oost – Europa. In zowel Polen als Hongarije zijn bijvoorbeeld al meer dan 600 Nederlandse bedrijven gevestigd. De verwachting is dat onze export ten gevolge van de uitbreiding met zo'n 1 á 2 procent zal toenemen. De algemene nadelen Er is aan de uitbreiding van de Europese Unie ook een behoorlijk groot nadeel, want bij die 10 kandidaat – landen zitten ook landen waar men lagere lonen betalen per arbeider. Dat zijn de zo geheten lage – loon – landen. Doordat er daar lagere lonen worden betaald worden de producten die daar worden gemaakt ook goedkoper, omdat er minder uurloon van de arbeiders bij in zit. De kosten van de productie van producten worden lager, maar door het product voor dezelfde prijs te blijven verkopen maken de bedrijven dus meer winst. Er zullen daardoor meer bedrijven zijn die hun producten laten maken in het buitenland en daardoor zullen andere bedrijven die dat niet doen meer concurrentie ondervinden. De uitbreiding van de EU zal kosten met zich brengen, en dan niet alleen de kosten voor het landbouwbeleid; kosten die vooral ten laste zullen komen van de huidige EU – lidstaten. De Europese Commissie gaat ervan uit dat de uitbreiding kan worden gefinancierd binnen de geldende financiële afspraken en gaat ervan uit dat deze toereikend zijn voor de uitgaven van de Unie tot het jaar 2006. De Europese Commissie beoogt te voorkomen dat een langdurige discussie ontstaat over de financiering van de Unie en wil de onderhandelingen over eerder verleende compensaties ('rebate') pas na toetreding van nieuwe lidstaten openen. Voor een nadere beoordeling van dit standpunt van de Europese Commissie verwijst de AIV naar zijn vervolgadvies. De AIV wijst er echter nu al op dat het niet goed mogelijk is werkelijke beleidswijzigingen door te voeren zonder de financiële complicaties daarbij te betrekken. Andere kosten die voor Nederland opzullen gaan lopen zijn de kosten voor het landbouwbeleid. Nederland betaalt mee aan het landbouwbeleid van de EU. Dat doet Nederland via de EU – begroting. Als de EU groter gaat worden zullen ook de kosten voor het land bouwbeleid stijgen en zal Nederland dus meer moeten gaan betalen. Er is nu besloten dat er een maximum aan landbouwsubsidies te stellen tot 2013 en dat daarna een afbouw van subsidies te regelen. Voor- en nadelen per land Estland ~ Voordelen: Estland groeide economisch gezien in een sneltreinvaart tot een vrije markt. Zo snel zelfs dat de EU aandrong de prijzen op bepaalde plaatsen te reguleren. Ook de bestuurlijke hervormingen liggen op schema. De Etse regering maakt met trots melding van zijn actieve internet. Ook zijn vrijwel alle besluitvormingstrajecten online te volgen. Helaas heeft het overgrote deel van zijn inwoners nog gene toegang tot het internet. ~ Nadelen: Economisch gaat het dus de goede kant op met Estland, alleen kunnen de wet- en regelgeving op veel gebieden stukken beter. Zo is het strafrechtsysteem nog te veel geworteld in de communistische tijd. De rechters zullen omgeschoold moeten worden, en de opleidingen voor de nieuwe generatie moet verbeterd worden. Ook de integratie van de Russische minderheid moet snel figuur gaan krijgen. Letland ~ Voordelen: Letland doet over het algemeen goed zijn best om zich aan alle Europese regels te voldoen. De wetgeving is er al grotendeels aangepast en ook de corruptiebestrijding vordert redelijk tot goed. Letland heeft in 1994 een vrijhandelsovereenkomst getekend met de Europese Unie en in 1995 een Associatieakkoord. De onderhandeling over toetreding tot de Europese Unie zijn in 2000 van start gegaan. ~ Nadelen: Letland wordt vooral van toetreding weerhouden vanwege het zwakke bestuurapparaat. Ze hebben bijvoorbeeld een dienst in het leven geroepen voor veterinaire inspectie en voedselveiligheid, maar de structuur is nog lang niet sterk genoeg om de het Europees landbouwbeleid volledig uit te kunnen voeren. Bovendien kampt het land ook met een stelsel van strafrecht dat achterloopt op de Europese regels, ook moet het fraude beter bestrijding.
Litouwen ~ Voordelen: De bevolking van Litouwen staat niet onverdeeld achter toetreding tot de Europese Unie uit angst voor werkloosheid. De regering streeft daar echter wel naar en maakt ook flinke vorderingen met de hervorming in het land. Het omzetten van de eigen wetten zodat ze passen binnen de Europese regels verloopt erg voorspoedig, en ook de strijd tegen corruptie binnen de eigen overheid lijkt gestreden. ~ Nadelen: Litouwen zal nog veel moeite moeten doen om de laatste hindernissen voor de gewenste toetreding in 2004 te kunnen nemen. Zo is de landbouw nog niet voldoende aangepast om aansluiting te kunnen vinden met die in West-Europese landen. Een ander belangrijk punt van zorg is de sluiting van een aantal kerncentrales uit milieu – overwegingen. De Litouwse bevolking is hier minder blij mee omdat die reest voor arbeidsplaatsen. Polen ~ Voordelen: Polen is direct na de val van het communisme keihard aan de slag gegaan met hervormingen. Onderhandelingen over toetreding tot de EU lopen al sinds 1997. Hiermee is Polen een van de eerste landen waarmee serieus over toetreding gepraat wordt. De economische hervormingen in Polen zijn in een ver gevorderd stadium en binnen de regering is men het inmiddels ook eens: Polen moet zo snel mogelijk toetreden tot de EU. ~ Nadelen: Voordat die toetreding een feit wordt, moet Polen vooral op bestuurlijk gebied nog veel werk verzetten. Nederland dringt sterk aan op hervorming van de Poolse landbouw. De corruptie in het voormalige Oostblokland is voor de Europese Commissie nog altijd "reden tot ernstige zorg". Ook de zware industrie moet nog een hervorming doormaken om volledig zelfstandig te kunnen worden. Polen heeft jarenlang de staalindustrie gesubsidieerd, maar moet zich nu aan Europese regens gaan houden. Tsjechië ~ Voordelen: Het land heeft goede betrekkingen met de EU, ook economisch. Een groot deel van de Tsjechische export gaat naar EU – landen. Ook op milieugebied probeert Tsjechië zo snel mogelijk een beleid in te voeren dat voldoet aan de Europese richtlijnen. Nederland steunt dit overgangsproces met verschillende samenwerkingsprogramma's. Het doel van deze programma's is uiteindelijk toetreding van Tsjechië tot de EU. ~ Nadelen: Voordat Tsjechië volwaardig EU – lid kan worden, moet het land nog de nodige veranderingen doorvoeren. De Roma – minderheid heeft het in Tsjechië ondanks langzaam verbeterende wetgeving nog altijd moeilijk. Ook corruptie is een ernstige zorg in het voormalige Oostblokland en ook de rechterlijke macht en overheid moeten efficiënter gaan werken. Tsjechië kan, als alles goed gaat, in 2004 toetreden tot de Unie. Slowakije ~ Voordelen: De Slowaakse integratie in de wereldmarkt en de EU maakt vooral op handelsgebied vorderingen. Ongeveer de helft van de import en export vindt plaats met EU – landen. Verder is het land sinds 2000 lid van de OESO. In het kader van de Visegradsamenwerking integreert Slowakije het personen- en goederenverkeer tussen een aantal andere voormalige Oostbloklanden in hoog tempo. ~ Nadelen: Voordat het mag toetreden moet Slowakije nog wel het nodige aan het overheidsfunctioneren doen. Er is nog te veel corruptie, rechters zijn niet altijd onpartijdig en de overheid subsidieert de staalbedrijven ook nog te veel. Slowakije is samen met Polen één van de twee landen die nog het meeste werk te verzetten hebben voordat ze mogen toetreden. Slovenië ~ Voordelen: Slovenië is erg ver met de aanpassingen in de milieuwetgeving aan de Europese regelgeving. Ook heeft het de regels over vrij verkeer van personen en goederen bijna helemaal overgenomen. De hervorming van het ambtelijke apparaat is nog niet helemaal rond, maar maakt wel grote vorderingen. ~ Nadelen: Een belangrijke maatregel die Slovenië nog moet invoeren is de instelling van een veterinaire inspectie. Verder is de grensbewaking nog niet voldoende en ook de economische infrastructuur is nog niet op het gewenste peil. Slovenië is wel één van de verst gevorderde aspirant – lidstaten.
Roemenië ~ Voordelen: Het buitenlandse beleid is eigenlijk al sinds de jaren '70 onder Ceaucescu gericht geweest op het westen. Om minder afhankelijk te worden van de Sovjet – Unie sloot Roemenië toen al handelsverdragen met westerse landen. Roemenië heeft wel duidelijk vorderingen gemaakt met bijvoorbeeld de integratie van de Roma – minderheid binnen de grenzen, en de kinderbescherming. Hervormingen op andere gebieden vorderen traag. ~ Nadelen: De langzame hervormingen worden vanuit de EU met argusogen bekeken. Roemenië past de wetgeving weliswaar aan, maar mist het benodigde bestuurlijke apparaat. De overheid moet efficiënter functioneren, en de rechterlijke macht moet worden versterkt. Ook economisch is Roemenië niet sterk genoeg om de buitenlandse concurrentie het hoofd te bieden. Het land zal dan ook niet eerder dan in 2007 toetreden tot de Unie. Bulgarije ~ Voordelen: De economie in Bulgarije is erg zwak, maar heeft wel de vrije marktstructuur die vereist is voor een EU – lidmaatschap. De Europese Commissie is wel bang dat het land de concurrentie met bestaande EU – staten niet aankan. Ondanks de heftige politieke geschiedenis in de jaren '90 heeft Bulgarije ook een voldoende stabiele democratische staatsvorm, eveneens een eis voor lidmaatschap. Bulgarije wil in 2007 toetreden. ~ Nadelen: Een belangrijke eis aan Bulgarije is dat het de leefomstandigheden van geestelijk gehandicapten flink verbetert. Ook de Roma – minderheid binnen de Bulgaarse grenzen leeft nog in armzalige omstandigheden en worden stelselmatig gediscrimineerd. Verder is het nodig dat het land het bestuurlijke apparaat en de rechterlijke en wetgevende macht efficiënter en sterker maakt. Hongarije ~ Voordelen: Hongarije was al voor de val van het communisme in 1989 relatief sterk op het westen gericht. In de jaren daarna is dat verder voortgezet. Hongarije was het eerste voormalig Oostblokland dat formeel het lidmaatschap van de EU aanvroeg. Hongarije heeft zich ook als één van de weinigen veel moeite gekost om de leefsituatie van de Roma – minderheid binnen zijn grenzen te verbeteren. Omringende landen hebben de problemen met deze bevolkingsgroep veel minder serieus opgepakt. ~ Nadelen: Ondanks het voortvarende hervormingsbeleid moet in Hongarije nog behoorlijk wat gebeuren. Zo moet de gezondheidszorg nodig verbeterd worden en schiet de bestrijding van corruptie binnen de overheid nog altijd tekort. Ook handelt het land niet snel genoeg bij de invoering van een administratief systeem voor de landbouw. Cyprus ~ Voordelen: Cyprus voldoet in vergelijking met de andere aspirant – lidstaten erg goed aan de toelatingscriteria. Het land respecteert de mensenrechten, kan naar verwachting de concurrentie met andere EU – landen goed aan, heeft een goede douaneadministratie en grensbewaking. Het land boekt verder goede vooruitgang bij de bestrijding van georganiseerde misdaad en corruptie. ~ Nadelen: De EU staat alleen niet te trappelen om een land te laten toetreden waar een tweedeling bestaat en waar het centrale gezag van het land niet overal zeggenschap heeft. De Unie heeft bij beide partijen aangedrongen op een politieke regeling, maar stelt dit niet als voorwaarde voor toetreding. De Europese Commissie zal op het moment dat Cyprus wil toetreden de situatie van dat moment evalueren. Malta ~ Voordelen: Malta presteert goed op het gebied van milieuwetgeving en grensbewaking. De Maltese overheidshulp aan bedrijven wordt ook langzaam afgebouwd. Alleen bij staatsbedrijven is dit nog een zorgpunt. ~ Nadelen: Er moet nog veel gebeuren voordat Malta mag toetreden. De wetten op milieugebied zijn wel aangepast, maar het ambtelijke apparaat dat toeziet op de naleving is nog verre van in orde. Verder moet het eilandje nog belastinghervormingen doorvoeren en veiligheidsgaranties geven voor de zeevaart.
Turkije Over Turkije zijn nog geen voor- en nadelen te melden, aangezien zij nog niet eens begonnen zijn met het overleg met de Europese Unie.